Forystusauður utanríkisráðuneytisins leiðir þjóðina beint í drekkingarhyl ESB

"Ekkert annað svar en samstaða og sókn" segir Haraldur Benediktsson þingmaður Sjálfstæðisflokksins og harmar að fjársterk fyrirtæki hafi völdin á Íslandi. Vill þingmaðurinn "lyfta íslenskum búvörum og gera þær að fyrsta kosti allra neytenda."

Hversu heitt sem þingmaðurinn óskar sér, þá mega orð hans sín lítils gegn landbúnaðarstefnu ESB sem sjálfstæðisframsóknarvinstrigræningjar hafa innleitt á Íslandi þvert á móti gefnum loforðum.

Forystusauður utanríkisráðuneytisins hrósar ríkisstjórninni fyrir landbúnaðarstefnu sem henti séraðstæðum Íslands. Séraðstæður ríkisstjórnarflokkanna er að gera ESB-niðurgreiddar landbúnaðarvörur að ófrystum kosti allra neytenda. Gengið verður að íslenskum landbúnaði dauðum og bændastéttinni útrýmt. 

Öðru eins viðskiptafrelsi og EES-samningurinn býður upp á hafa Íslendingar ekki kynnst síðan á tíma verslunareinokunar danskra kaupmanna á 17. og 18. öld. Ekkert frelsi er til fyrir íslenska bóndann innan ESB, allar vörur eru þegar framleiddar annars staðar og eru tilbúnar að taka yfir íslenska markaðinn með átthundraðföldu skattfé í handarjaðrinum.

Össur Skarphéðinsson f.v. utanríkisráðherra tókst ekki að selja Íslendingum snákaolíu í aðildarpakka ESB. Núverandi ríkisstjórn drekkir landsmönnum í snákaolíu EES-samningsins.

Augljóst mál að þjóðin þarf eina ferðina enn að reisa varnarmúr kringum stjórnarskrána. Í þetta sinn vegna Bænda- og Orkusave.

Hagsmuna Íslands ekki gætt

Hvernig er hægt að kalla fullveldisskerðingu "frjáls" viðskipti?

Tvíhliða samningar við frjálst ríki eins Bandaríkin krefjast engrar fullveldisskerðingar samningsaðila eins og ESB gerir kröfur um.

Viðskipti við Bandaríkin og Bretland eftir útgöngu úr ESB eru samningar frjálsrar verzlunar eins og Íslandingar stunduðu áður en heimsveldishlaupabóla spægipylsunnar sprakk framan í aðildarríki Evrópusambandsins.

Bandaríkjamenn virða lýðræðið. ESB traðkar á minni þjóðum. ESB er orðið skrímsli meginlandsins vegna ólýðræðislegra vinnubragða. Með ákvörðun um eigin her er búið að endurvekja Varsjárbandalagið sem búast má við að fari á ný að berja á óþekktarormum eins og Ungverjalandi og Póllandi.

"Bakveikur" forseti ESB er settur í hjólastól fyrir framan blaðaljósmyndara til að fela alkóhólistann. Rétt svona eins og að "sauðheimskur" almúginn sé ekki fyrir löngu síðan búinn að sjá nekt keisarans. Framkvæmdarstjórn ESB sóar skattfé almennings í spillingu og óhófslíf í glóbalbraggastíl með stjarnfræðilegri eyðslu. M.a. í einkaþotuferðir út um allt samtímis sem venjulegum borgurum er refsað fyrir að nota almennar flugsamgöngur. Daniel Hannan segir eurofílana ryksuga skattfé almennings og dæla til þeirra sem eru svo heppnir að vera hluti ESB-hirðarinnar eins og franska aristókratían með kóngagjöldum fyrir 1789. 

Engan þarf að undra að meirihluti íbúanna treystir ekki ESB, 40% segjast gera það en 48% ekki og fjölgar þeim síðarnefndu stöðugt.

Þakkir til Bandaríkjastjórnar sem hætt er að bjóða sendiherra ESB í Washington, David O´Sullivan, í "high profile" samkundur við mikla spælingu ESB-hirðarinnar.

Hvenær setja lýðræðiskjörnir embættismenn okkar niður fótinn gegn kerfisræði ESB á Íslandi? Er sjálfstæðisstefnan bara fagurgali á tyllidögum?

Guðlaugur Þór og Pompeo funduðu

Versti aðfangadagur fjármálasögunnar

S&P 500 vísitalan hefur aldrei nokkru sinni verið lægri en - 1% á aðfangadag. Þar til nú. Við lokun aðfangadags 2018 lá S&P 500 á - 2,69%. 

Steven Mnuchin, fjármálaráðherra Bandaríkjanna, gaf út opinbera tilkynningu um að hann hefði hringt í og talað við bankastjóra sex stærstu banka í Bandaríkjunum og þeir með orðum tryggt að allt væri í stakasta lagi. Nægilegt lausafjármagn væri til að lána fyrirtækjum og einstaklingum. Minnir óneitanlega á vikuna fyrir fall íslensku útrásarvíkinganna og banka þeirra, þegar bankastjórar töluðu í munn hvers annars um hvað ástandið væri gott. 

Uppgangur fjármálamarkaða hefur að miklu leyti verið borinn uppi af gengdarlausri peningaprentun Seðlabanka Bandaríkjanna og Evrópu eftir fall Lehman Brothers 2008. Lítið af fénu hefur farið í framleiðni og verðmætasköpun. Þeim mun meira í verðbréfakaup braskara og flutning á ónýtum bankaskuldum yfir í enn ónýtari ríkisskuldabréf. Það er því mikið loft í upptrissuðum tölum S&P í dag. 

Leiðrétting og jarðsamband kemur fyrr eða síðar. Við fall Lehman Brothers féll S&P 56,4% á 17 mánuðum. Í kreppunni miklu féll S&P 86% á minna en þremur árum og náði sér ekki aftur á strik fyrr en 1954. 

Enn er því langt í land að um svipaða dýfu sé að ræða.
Verði hins vegar áframhaldandi verðfall og taugatitringur sem dregst á langinn, þá verður ekki við góðu að búast.

 

Rauð jól á hlutabréfamörkuðum

Deutsche Bank varar ESB við djúpri komandi efnahagslægð - hræðsla um að evran hrynji

Í viðtali við Wirtschafts Woche segja fulltrúar Deutsche Bank að skelfilegir atburðir í aðildarríkjum ESB ásamt mótmælum í Frakklandi og kjöri nýrrar Framkvæmdarstjórnar ESB muni hafa ófyrirsjáanleg áhrif á efnahagssvæði ESB á næstu tveimur árum. Blaðið kennir Brexit um að geta valdið efnahagsúrbræðslu 27 ríkja ESB og gagnrýnir Emmanuel Macron Frakklandsforseta fyrir að brjóta fjárlagaramma ESB með eftirgjöfum við kröfur mótmælenda gulu vestanna. Efnahagsaðgerðum Donald Trump Bandaríkjaforseta er einnig kennt um að bæta olíu á eldinn.

Æðsti hagfræðingur Deutsche Bank, David Folkerts-Landau er myrkur í máli og segir að verulega muni draga úr hagvexti í ríkjum ESB á næstunni.

Seðlabanki Evrópu hefur eins og Seðlabanki USA dælt milljörðum evra út í fjármálakerfið sem m.a. hafa farið í kaup á ónýtum útlánum aðallega þýzkra og franskra stórbanka. Bókfærð eign SE er veðsett í verðlausum ríkisskuldabréfum og skuldir bankans faldar á bak við peningaprentun og ímyndað nafnverð bréfanna. 

Versta ár frá fjármálakreppunni

Seðlabanki Svíþjóðar undirbýr útgáfu rafkrónu

Nýlega birti sænski Seðlabankinn yfirlýsingu um að bankinn athugaði í fullri alvöru upptöku á rafrænni krónu í stað myntar og seðla. Tekur bankinn upp sænska krónu sem rafkrónu verður það í fyrsta skipti í heiminum sem slíkt verður gert af opinberum aðila.

Ekki er verið að ræða svindlpeninga eins og bitcoin heldur alvöru gjaldmiðil gefinn út af sænska ríkinu. Ekki er víst að allir einkabankar séu hrifnir af hugmyndinni, þótt þeir ýti sjálfir undir peningalaust samfélag með sífellt meiri kortanotkun. Seðlabankinn fyrirhugar nefnilega að opna reikninga í rafkrónum fyrir almenning og spyrna þannig á móti sífellt minni tryggingu fjármálafyrirtækja í minnkandi bindiskyldu við Seðlabankann. 

Margir aðilar í ferða- og hótelgeiranum taka einungis við kortagreiðslum í dag í Svíþjóð. Ef þú gleymir kortinu heima en ert með seðla á þér áttu samt á hættu að verða neitað t.d. um hádegismat á veitingastað eða kaffi á kaffihúsum. Svíþjóð er trúlega það land í heiminum sem notar minnst seðla og mynt í dag eða um 1% af efnahaginum. Í Evrópu er notkun myntar um 10%.

Bankarnir skapa peninga við útlán en eru háðir bindiskyldu við Seðlabankann. Sú kjölfesta hefur minnkað stöðugt undanfarin ár og vilja sum fjármálafyrirtæki afnema bindiskyldu með öllu. Það mun þó ekki stöðva banka sem eru í óreiðumálum að leita á náðir Seðlabankans. Seðlabankinn sér tilgang í viðhaldi fullveldi gjaldmiðilsins í höndum ríkisins sem tryggingu í fjármálakrísum og bregst því við með hugmyndinni um rafkrónu.

Í dag hafa bankarnir gert viðskiptavinum sínum erfitt fyrir að taka út peninga í seðlum. Hraðbönkum hefur fækkað og einungis hægt að taka út litlar upphæðir. Flest bankaútibú skylta með að þar sé enga seðla að fá. Rafkróna myndi auðvelda viðskiptavinum bankanna að taka út peninga sem aftur á móti yki þrýsting á bankana að tryggja viðskiptalega kjölfestu. Verður spennandi að fylgjast með framvindu málsins og hvenær rafkrónan verður sett í umferð.

Góður boðskapur forsætisráðherra Íslands

Orð forsætisráðherra eru öllum þörf. Þau taka saman reynslu Íslendinga af fjármálakreppunni 2008, þegar stærstu bankar landsins lögðust á hliðina. Kjarni málsins er - nákvæmlega eins og Bjarni Benediktsson segir í viðtali við Sky News, að græðgi leiðir til mistaka sem rangt er að skattgreiðendur greiði fyrir. 

Það vekur athygli langt út fyrir landssteinana, að Ísland með sérstakan saksóknara að vopni stakk bankasvindlurum í fangelsi. Ólafur Þór Hauksson lýsti því vel, að lögin gilda fyrir alla, háa sem lága.

Þessi íslenska stefna - að gera bankastjóra ábyrga gerða sinna - er að vinna sér hljóm út um heiminn. Og ekki vanþörf á, þegar litið er til allra þeirra byrða sem skattgreiðendur annars staðar hafa verið látnir taka á sig vegna óreiðuviðskipta fjárglæframanna. 

Ísland er brautryðjandi í mótun heilbrigðrar fjármálastefnu. Sífelldar fjármálakreppur benda til mikilla vankanta á kerfinu. Skýringin er ekki sú sem Sigurður Einarsson segir á hrokafullan hátt "Við brutum engin lög." Sagði Sigurður að lögum hafi verið breytt eftirá til að finna sökudólga til að friðþægja hefndarþrá landsmanna.

Miðað við þessi ummæli finnst manni fimm ár í fangelsi vera fimm sinnum of skammur tími fyrir þennan mann. Það er einmitt hér sem hnífurinn stendur í kúnni. Sigurður skilur eftir fleiri hundruða milljarða króna gat sem - ef hann hefði fengið að ráða - hefði verið velt yfir á herðar skattgreiðenda sem á engan hátt komu nálægt bankabrölti hans. 

Forsætisráðherrann mælir eins og góður víkingur, þegar hann segir að endurtekin mistök muni leiða til nýrrar fjármálakreppu. Vonandi mun landsfundur Sjálfstæðismanna taka einarða afstöðu með íslensku krónunni og móta heilbrigðari peningastefnu á grundvelli þessarar mikilvægu reynslu. 

Það verður önnur bankakreppa

Í ESB dugar ekki lengur að hafa vinnu til að lifa yfir fátæktarmörkum

Á Economic Forum í Brussel nýverið var gerð grein fyrir efnahagslegu heilsuástandi ESB og hjá íbúum stórveldisins. Við munum öll fögru loforðin sem gefin voru t.d. við Maastricht samkomulagið, þar sem bókstaflega átti að skapa paradís á jörðu ef þjóðirnar hentu eigin gjaldmiðli fyrir róða og tækju upp töframiðilinn evruna. 
Útkoman er hins vegar þveröfug við loforðin og fer stöðugt versnandi. Fjórði hver íbúi í fyrirmyndarsambandinu lifir við fátæktarmörk. Þrátt fyrir örlítið tímabundið fall atvinnuleysis, þá lifir tíundi hver verkamaður og kona með atvinnu undir fátæktarmörkum.

Í pallborðsumræðum kom fram að ESB er að skapa grundvöll fullkominnar ringulreiðar, samfélagsrósturs og upplausnarástands. Efnahagsstefna ESB skapar stöðugt meira félagslegt ójafnvægi innan sambandsins. Núna þéna 20% ríkustu fimm sinnum meira en 20% fátækustu og bilið breikkar stöðugt. Konur fá 16% lægri laun en karlmenn.
Mynd: Grísk yfirvöld deila út grænmeti til hungraðra.
Hjá ríkustu þjóðinni Þýzkalandi eykst fátækt almennings þrisvar sinnum hraðar en á Ítalíu og í Frakklandi. Alexander Stubb fyrrverandi forsætisráðherra Finnlands sagði við pallborðsumræðuna:

"Við höfum vaxandi gjá milli heimilistekna, vaxandi vitund um spillingu og svo flóttamannakreppu. Það er uppskriftin að öngþveiti."

Evrufíflarnir hneigja höfuð sín og segja með ánægju: "Við munum taka þetta fyrir og lagfæra það."

Og á meðan heldur ESB áfram ferðinni til glötunar.

Panamaskjölin upphaf nýs viðskiptastríðs og nýrrar alþjóðlegrar efnahagskreppu sem stjórnað er frá Wall Street?

Það var fróðlegt að hlusta á samtal Arnþrúðar Karlsdóttur og Péturs Gunnlaugssonar við Jón Steinar Gunnlaugsson fv. hæstaréttadómara um Panamaskjölin í útvarpi Sögu í dag. Réttilega bentu þau á staðreyndir málsins, að fjöldi einstaklinga hafa verið nafn- og skilgreindir sem "sakborningar" án réttarfarslegrar meðferðar mála. Sökin er skattasvindl og "sönnunin" að viðkomandi hafi á einhvern hátt verið viðriðin félög á aflandseyjum fyrir tilstuðlan lögmansstofu Mossack Fonseca. Jón Steinar Gunnlaugsson fv. hæstaréttardómari hitti naglann á höfuðið, þegar hann lýsti þessum árásum sem "galdrabrennufári". Hann benti einnig á það, að með framgöngu fjölmiðla og virkri hlutdrægni væri búið að eyðileggja grundvöll réttvísinnar í framhaldinu.

Sænska Dagblaðið birti frétt á heimasíðu sinni 27.apríl um að bandarísk fjármálayfirvöld rannsaki nú banka í heiminum með hliðsjón af "Panamaskjölunum". Department of Financial Services hefur sent öllum fjórum stórbönkum í Svíþjóð, Nordea, Handelsbanken, SEB og Swedbank fyrirspurnir um tengsl þeirra við lögmannsstofu Mossack Fonseca og hafa bankarnir fengið tíu daga til að svara spurningunum. Í fyrstu atrennu eru 13 alþjóðlegir bankar í athugun hjá DFS í New York og fyrir utan þá sænsku eru það Bank Leumi USA, þýzki Commerzbank, hollenski ABN AMRO Bank, svissneski Credit Suisse, franski Société Générale, austurríski Raiffeisen Centralbank Osterreich, kínverski Mega ICBC og þýzku bankarnir Deutsche Bank Trusat Company og Deutsche Bank. 

DFS gegnir hlutverki fjármálaeftirlits með rétt að refsa bönkum sem fylgja ekki bandarískum lögum og reglum. Getur DFS sektað banka og látið loka starfsemi þeirra í New York. 

Skv. fréttastofu Bloomberg krefst DFS nafna allra starfsmanna bankanna sem starfa á útibúum þeirra í New York sem koma að aflandsviðskiptum. Krefst DFS útskrifta símtala og annarra samskipta. Nordea hefur komið við sögu fyrir að hafa beint viðskiptavinum til Mossak Fonseca til að stofna aflandsfélög og er í rannsókn sænska fjármálaeftirlitsins. Það er Nordea Finland sem hefur útibú í New York. 

Þrír af sænsku bönkunum vildu ekki ræða um kröfur DFS en fulltrúi Handelsbanken, Johan Wallqvist veitti fúslega upplýsingar. 

Það er engum blöðum um það að fletta, að fjármálayfirvöld í Bandaríkjunum geta látið loka útibúum banka í alheimsmiðstöð fjármagnsins í New York. Þau hafa það í hendi sér að velja hverjum skuli slátrað og hverjir fá að lifa. Ef þau loka ekki starfsemi óþægilegra banka geta þau skattað þá svo illilega að þeir eiga einskis annars kost en að leggja upp laupana.

Engu er líkar en að Panamaskjölin séu upphafið að komandi alheimsefnahagskreppu með bankahruni um allan heim, sem stjórnað verður frá Wall Street. Þessir atburðir eru að gerast á sama tíma og gríðarleg efnahagsspenna ríkir milli Bandaríkjanna og BRICS landanna. BRICS undirbýr nýjan alþjóða gjaldmiðil í stað dollars og stofnun nýs alþjóðabanka í samkeppni við Alþjóðabankann. Ef svo fer fram sem lyktar af þessarri "rannsókn" DFS geta hlutirnir farið að gerast á ofurhraða.

Eins gott að tryggja sér lítinn reit til að rækta kartöflur og rófur. 

Yfir 200 í skattskoðun eftir leka

Allt rétt hjá Íslendingum nema verðtryggðu húsnæðislánin

Ég birti hér viðtal sem ég tók við ástralska prófessorinn Steve Keen sem er yfirmaður hagfræði- og efnahagssögudeildar Kingston Háskóla í London. Viðtalið var sent að stærsta hluta til í útvarpi Sögu fyrir nokkru. 

Steve Keen er virkur gagnrýnandi hefðbundinnar hagfræði. Hefðbundnum hagfræðingum tókst ekki að sjá fyrir fjármálakreppuna 2008. Ekki vegna þess að hún væri ófyrirsjáanlegur “Svartur Svanur” heldur vegna rangra fyrirframskoðana sem sniðganga orsakir kreppunnar, þ.e.a.s. að bankarnir lána frekar fé til fjárglæfraspilamennsku en heilbrigðra fjárfestinga. Keen sá fyrir kreppuna vegna þess að hann styðst við eigið líkan sem mælir skuldir og peninga sem samtvinnaðan þátt hagfræðinnar. Ýmsum hefðbundnum hagfræðingum finnst Steve Keen meira líkjast verkfræðingi en hagfræðingi og segist hann vera stoltur af því. Í bók sinni Debunking Economics (Afhjúpandi hagfræði) útskýrir hann margar skynsamlegar staðreyndir hagfræðinnar án þess að nota stærðfræðilegar útskýringar. Steve Keen hefur skrifað fjölda greina um hagfræði og er mjög virkur í umræðu heimsins um efnahagsmál. Hann er jafnframt tíður gestur í sjónvarps- og útvarpsviðtölum.

Heimurinn fer í gegnum verðhjöðnunarskeið líkt og Japan s.l. 25 ár

Hvernig getum við breytt peningakerfinu, telur þú að við séum að fá aðra risaefnhagsbólu sem springur núna í heiminum?

Mest allur vestræni heimurinn er í ferli eftir stóru efnahagsbóluna 2008, við lifum í tíma eftirstöðvanna. Eina stóra landið sem á eftir að fara í gegnum stækkandi fjármálabólu sem hlýtur að springa og er líklega að því á þessarri stundu er Kína. Við sjáum því fram á fjármálahrun í Kína og efnahagsörðuleika í heiminum samfara því. Að öðru leyti fer heimurinn í gegnum langdregið verðhjöðnunarferli eins og ríkt hefur í Japan um 25 ára skeið, sem er samdráttar- og stöðnunarskeið vegna of mikillar aukningu einkaskulda og annarra skulda.

Skuldaaukning OECD ríkjanna nemur 35% eftir 2007. Hvað hefur þú að segja um það?

Þetta er blanda bæði einka- og opinberra skulda. Ég beini sjónum að einkaskuldum sem helsta orsakavaldinum í því efnahagsferli sem við erum í og ríkisskuldum sem letjandi þátt í öllu saman. Það virðist vera reglan, að þegar einkaskuldir aukast þá minnka ríkisskuldir, vegna þess að einkaskuldir í auknum mæli hafa örvandi áhrif. Þegar efnahagurinn vex myndast aukið undirlag fyrir ríkisfjárlög og skuldir ríkisins minnka. Þegar kreppa skellur á eins og árið 2008 dragast einkaskuldir saman af mörgum ástæðum eins og t.d. við gjaldþrot á meðan skuldir ríkisins aukast. Þetta er ekkert jafnvægisferli þar sem einn þáttur stækkar og annar skreppur saman í jöfnum mæli. Raunverulega hættan vex, þegar einkaskuldirnar stækka.

Ef við tökum t.d. Bandaríkin, þá var ríkisskuldin um 60% af vergri þjóðarframleiðslu, þegar fjármálakreppan byrjaði. Núna er ríkisskuldin um 100% af vergri þjóðarframleiðslu og hefur því stækkað um 40%. Einkaskuldir voru 170% af vergri þjóðarframleiðslu í byrjun kreppunnar en hafa fallið niður í 145%. Í heildina hafa skuldir Bandaríkjanna aukist að meðaltali. Fremstu ástæður kreppunnar í dag er samdráttur efnahagslífsins frekar en há skuldastaða ríkisins. 

Ég hef lesið skrif þín um Quantative Easing (magnbundna íhlutun). Seðlabankar Bandaríkjanna og Evrópu hafa dælt milljörðum dollara og evra inn í kerfið. Hefði átt að fara öðru vísi að?

Ef við líkjum efnahagslífinu við bíl, þá setjum við bensín á bílinn til að geta keyrt hann áfram og koma honum á ferð. Smurolíu notum við til að smyrja vélina og gírkassann til að auðvelda skiptingu milli gíra. QE má líkja við að mikilli olíu hafi verið dælt á gírkassann til að reyna að keyra bílinn hraðar. Þú getur þrefaldað magn olíu á bílnum en það mun ekki hafa mikil áhrif á að bíllinn fari áfram. Til þess þarf nýtt bensín á tankinn. 

Ástæðan fyrir því að QE setur ekki efnahagskerfið í gang er sú, að þar er aðallega verið að kaupa skuldabréf af einkabönkum eins og í Bandaríkjunum. Meiningin með að kaupa skuldabréf bankanna var að hluta til gert til að auka öryggi húsnæðislána og auka við fé m.a. gegnum vexti. En í stað þess að búa til peninga, þá sköpuðust engir nýir peningar. QE gefur bönkum þess í stað mögulega á að skipta á bókfærðum eignumum þ.e.a.s. húsnæðisbréfum fyrir ríkisskuldabréf sem eykur eigur þeirra bara á pappírnum. Þetta eykur ekki raunveruleg eignaverðmæti bankanna. Og þar sem engin verðmætaaukning á sér stað, þá getur bankinn heldur ekki tekið á sig meiri ábyrgð gagnvart innsetningum viðskiptavinanna í formi peninga. Á meðan ábyrgð bankanna eykst ekki verða engir peningar skapaðir og engum nýjum peningum er bætt í kerfið. Þessu má líkja við bílinn, þar sem þú smyrð vélina svo hún gangi liðlegra en þú hefur ekki bætt neinu á tankinn til að keyra bílinn áfram.

Brjálæðislega geðveik hugmynd

Ég var á nýlega á fundi í Stokkhólmi þar sem verið var að kynna og ræða bókina "Á sundi með hákörlum". Í dag er búið að breyta reglum banka þannig, að ef banki fer á hausinn getur hann tekið peninga viðskiptavinanna.  

Þetta er brjálæðislega geðveik hugmynd. Hérna er verið að koma fram við okkur eins og fjárfesta sem erum að taka fjárfestingarákvörðun með því að leggja peninga inn á bankareikning. Þegar teknar eru ákvarðanir um fjárfestingu, þá er það eðlilegur hlutur að maður geti átt á hættu að tapa fénu ef fjárfestingin mistekst. En þegar fólk leggur peninga inn á bankabók og flytur á milli reikninga er það vegna þess að fólk lítur á bankann sem vöruhús fyrir peninga. Ef að bankinn myndi segja “Við tökum 40% af peningunum þínum vegna þess að þú ert fjárfestir sem ert að taka áhættu með innsetningunni”, þá eru skynsamlegustu viðbrögðin að taka peningana út af reikningnum og stoppa þeim undir dýnuna og nota þá þegar maður þarfnast þeirra. Þetta eyðileggur alveg hugmyndina um bankakerfið.

Þetta er vitlausasta hugmynd sem ég hef heyrt áratugum saman og þetta sýnir algjörlega hversu lítinn skilning búrókratar og hefðbundnir hagfræðingar hafa á því, hvernig peningarnir virka.

Evran er Frankensteinskrímsli

Talandi um búrókrata, þú hefur sagt að búrókratarnir í Brussel hafi búið til Frankenstein skrímsli úr evrunni. Getur þú útskýrt þetta nánar?

Hugmynd evrunnar er að trúa á að hægt sé að skapa einn gjaldmiðil fyrir Evrópu án þess að hafa sameiginleg fjárlög tengd gjaldmiðlinum. Við höfum Seðlabanka án fjármálaráðuneytis ásamt reglum um, að ríkisskuld megi ekki fara yfir 60% af vergri þjóðarframleiðslu eða að árlegur fjárlagahalli verði meiri en - 3%. Báður þessir hlutir eru spennitreyja í sjálfu sér. Það þýðir að þegar fjárhagurinn fer úrskeiðis og ríkisstjórnir þurfa að eyða meira fé en venjulega, þá verða þær samtímis að skera niður kostnaðinn. Þá sitjum við uppi með tvær takmarkanir í stað aðeins einnar.

Þetta er eins og að vera með loftkerfi sem dælir lofti inn í húsið og þegar kólnar úti heldur kerfið áfram að dæla inn köldu loftinu. Þetta er ótrúlaga slæmt kerfi og það er líka þess vegna sem við sjáum afleiðingar eins og t.d. í Suður Evrópu þar sem atvinnutölur eru langt yfir 10% í flestum ríkjanna og yfir 25% á Spáni og í Grikklandi. Þetta eru að mestu leyti bein áhrif lélegra reglna Maastricht sáttmálans og evrunnar. Það er hreint ótrúlegt að sjá hversu illa hlutunum er stjórnað í efnahagsmálum heimsins.

Hver er þá lausnin? Að taka upp þjóðlega gjaldmiðla á nýtt?

Þjóðlegir gjaldmiðlar er mun skynsamlegri en alþjóðlegur gjaldmiðill nema að þjóðirnar sameinist um eitt fjármálaráðuneyti sem getur þjónað öllu gjaldmiðlasvæðinu. Þá getur ríkið hlaupið tímabundið undir baggann þegar eitthvað fer úrskeiðis á einum stað og haldið hlutunum gangandi þar.

Bandaríkin eru heimsálfa með einungis einn gjaldmiðil. Það þýðir að ef t.d. Nebraska er með fjárlagahalla og verður peningalaust en vel gengur í Kaliforníu, þá geta yfirvöld tímabundið flutt hluta af skattapeningum Kaliforníu yfir til Nebraska til að leysa málin þar. Enginn yrði var við þetta, því ekki er haldið yfirlit yfir hvernig skattafé er varið milli ríkja í Bandaríkjunum. En í Evrópu er þeim málum haldið til haga þótt ekki sé til sameiginlegt fjármálaráðuneyti landanna. Þetta þýðir að þegar eitthvað fer úrskeiðis á evru svæðinu, þá gera reglur Maastrich sáttmálans ástandið enn verra. Það er því miklu betra fyrir löndin að taka upp þjóðlegan gjaldmiðil að nýju í stað þess að vera áfram í evrunni. Ekki nema að evrunni takist að brjóta sér leið út úr spennutreyjunni og burtu frá 3% reglunni - annars liggur leiðin beint í skipsbrotið. 

Einhvers staðar á einhverju stigi mun einhver öfga hægri hópurinn birtast og leiða úrsögn úr gjaldmiðlinum og eftir þjáningar í byrjun - aðallega í stærri ríkjunum, þá mun hópurinn skjóta rótum og fá stefnu sína viðurkennda, af því að það var réttur hlutur að skilja við evruna.  

Mér finnst þetta bara vera sorgarleikur. Evran átti að sameina Evrópu en hún býr til raunverulega sundrungu sem ekkert gefur eftir sundrungarástandinu 1930.

Allt rétt gert hjá Íslendingum nema verðtryggðu húsnæðislánin, þau þurfa að hverfa

Vegna þess að ég er Íslendingur þá er mér hugleikið að heyra álit þitt á hvernig þér finnst Íslendingum hafi tekist að bjarga sér út úr kreppunni og hvað íslenska krónan þýðir. Nýlega hlutu bankastjórar fangelsisdóma ....

Já það er stórkostlegt. Þetta er það sem hefði þurft að gera alls staðar í heiminum. Þið stingið bankastjórunum í steininn í staðinn fyrir að halda þeim á floti og réttlæta allt svindlið sem þeir hafa staðið fyrir síðustu áratugi. Þið neituðu líka að borga skuldir sem aldrei hefði upphaflega átt að stofna til. Þetta er ástæðan fyrir því, að Ísland kemur miklu betur út úr kreppunni en flest öll önnur lönd. Eina atriðið sem vandkvæði er á – og þú verður að leiðrétta ef ég fer ekki rétt með, er að húsnæðislán ykkar eru verðtryggð og tengd verðbólgunni sem þýðir að ef verðbólgan hækkar um 10%, þá hækka húsnæðislánin um 10%. Þetta er fáránlega slæmt fyrirkomulag og þið ættuð að afnema þessa reglu og gera húsnæðislánin sjálfstæð, óháð verðbólgu. Burtséð frá þessu atriði, þá hafið þið gert allt saman rétt, hvernig þið hafið tekið ykkur gegnum kreppuna. Þið hafið sýnt öðrum í heiminum, hvernig þeir eiga að fara að hlutunum, sem er allt annað en þeir hafa gert fram að þessu.

Best að gera þveröfugt við ráðleggingar hagfræðinga

Það er mikil umræða í gangi um verðtrygginguna og ég vona að henni verði breytt. En hvað finnst þér Steve, ég hef heyrt að hagfræðibækur séu ekki alltaf réttar, hvernig kemur framtíð hagfræðiþekkingarinnar til okkar?

Hagfræðin er enn að miklu leyti í sporum 19.aldar hugsunar, þrátt fyrir tölvur og tækni nútímans. Hagfræðingar nota 19. aldar hugsun til að skilja efnahagslíf 21. aldarinnar. Þeir vilja frekar viðhalda venjulegum mistökum í stað þess að þróa hagfræðikenningarnar áfram. Við þurfum að uppfæra hagfræðina í öllum heiminum og nota dýnamískar aðferðar fyrir dýnamísk kerfi í stað ósveigjanlegs kerfis eins og hagfræðingar nota. Hefði það verið gert værum við nú þegar með efnahag sem þjónar tilgangi sínum.  

Hagfræðin er svo léleg um þessar mundir að það er oftast best, þegar hagfræðingur er spurður ráða að gera þveröfugt við það sem hann ráðleggur manni.

Ha, ha, ha, er ástandið virkilega svona slæmt?

Já, það er það.

Ég þakka þér Steve Keen innilega fyrir samtalið og tímann til að ræða um þessi mál.

Það er sjálfsagt mál. Ég verð að heimsækja Ísland einhvern daginn. Það hefur orðið svo miklu áhugaverðara land eftir allt sem þið hafið gert til að vinna ykkur út úr kreppunni.

Efnahagur Kína er svartur kassi

Þannig lýsir besti fjármálaskríbent Norðurlanda Andreas Cervenka efnahag Kína í nýlegri grein í Sænska Dagblaðinu. 

Á einni viku hefur mörkuðum í Kína verið lokað tvisvar sinnum eftir skamma stund viðskipta, þegar fall verðbréfamarkaðarins hefur farið yfir 7% strikið. Kínverjar tóku bremsuna úr sambandi í morgun og hafa stórar hreyfingar upp og niður átt sér stað eftir opnun. Margir telja að bremsan hafi þveröfug áhrif og auki á upplausn og frekari fall. Andreas Cervenka telur ríkisafskipti fjármálamarkaða með bremsum eins og þeirri kínversku vera álíka áhrifamikið og að stinga veðurfræðingum í steininn til þess að minnka vetrarhörkuna. 

Kínverjar hafa á undanförnum árum byggt upp óheyrilega yfirbyggingu í iðnaði, t.d. geta þeir framleitt yfir 8 milljónum fleiri bíla en þeir geta selt árlega að mati UBS bankans. Meiri hluti þessarrar yfirbyggingar hefur verið fjármagnaður með lánum og hefur Kína kópíerað skuldarekna hagvaxtarvél vesturlanda og sett heimasmíðað túrbó á vélina. Skv. McKinsey fjórfölduðust skuldir Kína frá 7 þúsund miljörðum dollara árið 2007 upp í 28 þúsund miljarði dollara árið 2014 sem er um 280% af vergri þjóðarframleiðslu Kína. Í fyrra varaði Yu Yongding fyrrum háttsettur yfirmaður seðlabanka Kína við blöndu hárra lána, lélegs ávinnings og hárra vaxta, sem myndu leiða til að skuldir fyrirtækja yrðu 350% af vergri þjóðarframleiðslu árið 2030.

Opinberlega segja Kínverjar að slæm lán séu 1,5% af lánamarkaðinum. Kínasérfræðingurinn Charlene Chu telur slæmu lánin hins vegar vera yfir 20%. Hann sagði við Japan Times að "Kína stendur frammi fyrir skuldavanda af þeirri stærð sem heimurinn hefur aldrei séð áður."

Stærsta vandamál Kína eru ekki aðeins tölurnar heldur líka fólkið. Peningarnir hafa flúið Kína á ljóshraða að undanförnu, yfir 500 miljarði dollara yfirgáfu Kína árið 2015. Mörg stór fyrirtæki hafa sagt upp fólki eins og t.d kolarisinn Longmay sem sagt hefur upp 100 þús manns.

Cervenka telur að vandamál kínverska verðbréfamarkaðarins sé ekki núverandi fall heldur geðveikur uppgangur fyrir fallið. Frá opnun markaða í Kína 2014 og fram á mitt sumar 2015 hækkuðu verðbréfamarkaðir í Kína með yfir 150%. Þrátt fyrir núverandi fall er index samt sem áður 50% hærra en fyrir tveimur árum síðan. Cervenka telur einnig að líkja megi árásum stjórnmálamanna á matsfyrirtæki sem lækka fjármálaeinkunnir landa við það að hætta að sturta niður á klósettinu og úða góðilmi í loftið í staðinn. 

Kínverskir markaðir á uppleið